Studenten meer laten bijdragen aan de verhoging van hun toekomstige verdienkracht. Dat valt prima te verdedigen, meent Errol Keyner.

Boegeroep van alle kanten. Telkens wanneer studenten meer zelf moeten betalen voor hun opleiding, raken de gemoederen verhit. Een heilloze, oneerlijke en gevaarlijke weg, zo is de opinie. De barrière zou academisch onderwijs slechts mogelijk maken voor kinderen van rijke ouders.

Uiteindelijk komt daarmee de kenniseconomie in gevaar, waardoor Nederland zijn hoge loonkosten – en belastingen, dus ook sociale voorzieningen – niet meer kan permitteren. Samengevat, Nederland gaat door het putje als we studenten niet subsidiëren.

Woensdag werd de invoering van een leenstelsel voor masterstudenten weer met een jaar uitgesteld, tot september 2015.

Studenten zijn niet zielig

Maar wat is er nu werkelijk mis mee om jonge mensen mee te laten betalen aan wat uiteindelijk moet leiden tot veel hogere opbrengsten voor henzelf?

Studenten hoeven hun opleiding niet contant te betalen, ze mogen ervoor lenen. Momenteel tegen zo’n 0,8 procent per jaar, niet bepaald een woekerrente. En bij schrijnende situaties kan de schuld later zelfs worden kwijtgescholden. Voorwaar, Nederland is een geweldig en sociaal land.

Bovendien zijn studies veel duurder dan wat de student moet betalen. Het overgrote deel betaalt de staat.

Natuurlijke selectie: weg met pretstudie

In een enquête roept een kwart van de studenten in het hoger onderwijs er de brui aan te geven als een leenstelsel de huidige studiefinanciering vervangt tijdens de masteropleiding. Nu doen mensen niet altijd wat ze zeggen, maar zelfs als dit klopt, zie ik vooral positieve kanten.

Studenten die niet in staat zijn de waarde van een degelijke studie in te zien, zijn niet geschikt voor die studie. Overigens moeten ze studies die niet degelijk zijn, vooral mijden.

Gezien een veel grotere studieschuld zullen studenten vaker kiezen voor studies waarbij de kansen in de markt hoger zijn. En ze zullen de studie sneller afronden: een lagere schuld en eerder geld verdienen. Bij (voor hen) duurdere studies zullen ze ook veeleisender zijn richting universiteit, wat de onderwijskwaliteit stimuleert.

Het collegegeld voor pretstudies kunnen we meteen vertienvoudigen. De samenleving profiteert maximaal: minder kansloze academici en het kleine groepje rijkeluiskinderen dat zich de luxe kan permitteren, is dankzij het torenhoge collegegeld rendabel voor de universiteit, die daarmee zinvollere studies kan subsidiëren.

Studiefinanciering blijft

Toch is er ook voor traditioneel ingestelde studenten goed nieuws. Bij een volledige invoering van het leenstelsel kan de naam “studiefinanciering” gewoon in stand blijven. Het vereist bijzonder veel geestelijke lenigheid om het lenen van geld niet als financiering te betitelen.

Errol Keyner is adjunct-directeur bij de Vereniging van Effectenbezitters (VEB), maar schrijft dit artikel op persoonlijke titel. De auteur hecht eraan te melden dat hij geen studiefinanciering heeft genoten of rijke ouders had. Wel werkte hij als student jaarlijks ruim honderd dagen in een kaasfabriek. Zijn studie is ruim op tijd voltooid.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl